Azərbaycan Mikro Kredit BOKT ASC: Detaylı Analiz və Kredit İmkanları
Azərbaycanın maliyyə sektorunda, xüsusilə mikro və kiçik biznes seqmentində fəal rol oynayan təşkilatlardan biri Azərbaycan Mikro Kredit BOKT ASC-dir. 2008-ci ildə təsis edilmiş bu Bank Olmayan Kredit Təşkilatı (BOKT) fərdi şəxslərin və mikro sahibkarların maliyyə ehtiyaclarını qarşılamaq üçün müxtəlif kredit məhsulları təklif edir. Bu məqalə, AMK BOKT ASC-nin xidmətləri, fəaliyyət prinsipləri, rəqəmsal imkanları və Azərbaycan bazarındakı mövqeyi haqqında ətraflı məlumat verir.
Şirkətə Baxış və Tarixçə
Azərbaycan Mikro Kredit BOKT ASC, Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən 12 may 2008-ci il tarixində 1501454821 nömrəsi ilə qeydiyyata alınmışdır. Açıq Səhmdar Cəmiyyət olaraq fəaliyyət göstərən şirkətin əsas səhmdarları arasında beynəlxalq və yerli investorlar yer alır:
- Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası (IFC): 25%
- Qafqaz İnkişaf Fondu: 15%
- Yerli özəl investorlar: 60%
Şirkətin biznes modeli əsasən aşağı gəlirli seqmentlərə, fermerlərə və qadın sahibkarlara mikrokredit və kiçik biznes kreditləri verməyə fokuslanıb. AMK BOKT ASC xərcləri minimuma endirmək və geniş əhatə dairəsini təmin etmək üçün qrup kreditləşmə metodologiyalarından, agent şəbəkələrindən və rəqəmsal kanallardan effektiv şəkildə istifadə edir.
Şirkətin rəhbər heyətinə Müşahidə Şurasının sədri cənab Elçin Hüseynov, Baş İcraçı Direktor xanım Aysel Abbasova, Risklərin İdarə Edilməsi üzrə Baş Direktor cənab Fərid Əliyev və Rəqəmsal Məhsullar üzrə Rəhbər xanım Leyla Məmmədova daxildir.
Təklif Olunan Kredit Məhsulları və Xidmətlər
AMK BOKT ASC müxtəlif ehtiyaclara cavab verən geniş çeşiddə kredit məhsulları təklif edir:
- Fərdi Mikrokreditlər: Gündəlik ehtiyaclar və təcili xərclər üçün nəzərdə tutulmuşdur.
- Qadın Sahibkarlığı Kreditləri: Qadın sahibkarlar üçün güzəştli şərtlərlə maliyyə dəstəyi.
- Kənd Təsərrüfatı Mikrokreditləri: Fermerlər üçün mövsümi maliyyələşdirmə imkanları.
- Kiçik Biznes Kreditləri: Mikro müəssisələr üçün dövriyyə vəsaiti.
- Qrup Mikrokreditləri: Özünəkömək qrupları üçün birgə məsuliyyətli kreditlər.
Kredit Məbləğləri və Müddətləri
AMK BOKT ASC tərəfindən təklif olunan kreditlərin məbləğləri minimum 200 AZN-dən maksimum 25,000 AZN-ə qədər dəyişir. Kredit müddətləri isə 3 aydan 24 aya qədərdir. Kənd təsərrüfatı kreditləri üçün məhsul yığımından sonra bir aya qədər güzəşt müddəti də təklif olunur.
Faiz Dərəcələri, Komissiyalar və Şərtlər
Şirkətin faiz dərəcələri və komissiyaları kredit növündən asılı olaraq dəyişir:
- Fərdi Mikrokreditlər: İllik 24%-36% (illik effektiv faiz dərəcəsi 28%-42%)
- Kənd Təsərrüfatı Kreditləri: İllik 18%-24% (illik effektiv faiz dərəcəsi 22%-28%)
- Biznes Mikrokreditləri: İllik 20%-30% (illik effektiv faiz dərəcəsi 24%-36%)
Kreditlərlə bağlı digər haqlar:
- Kreditin verilməsi haqqı: Kredit məbləğinin 1%-i (minimum 5 AZN)
- Emal haqqı: Sabit 10 AZN
- Gecikmə faizi: Ödənməmiş məbləğin gündəlik 0.1%-i
Girov tələblərinə gəlincə, 2000 AZN-ə qədər kreditlər üçün girov tələb olunmur (qrup zəmanəti tətbiq edilir). 2000 AZN-dən yuxarı kreditlər üçün isə daşınar əmlakın (məsələn, heyvan, avadanlıq) girovu və ya üçüncü tərəfin zəmanəti tələb oluna bilər.
Müraciət Prosesi və Rəqəmsal İmkanlar
AMK BOKT ASC müştərilərə rahat və sürətli müraciət imkanları təklif edir:
- Mobil tətbiq və Vebsayt: Onlayn ilkin qiymətləndirmə üçün Android və iOS əməliyyat sistemləri üçün mobil tətbiq və vebsayt mövcuddur.
- Fiziki filiallar: Bakı, Gəncə, Lənkəran, Şəki və digər 6 region daxil olmaqla, 10 regionda 18 ofis fəaliyyət göstərir.
- Səyyar agentlər: Kənd yerlərində əhali ilə birbaşa əlaqə qurmaq üçün səyyar agentlər mövcuddur.
Kredit Qiymətləndirmə və Ödəmə Üsulları
Kredit müraciətlərinin qiymətləndirilməsi və sənədləşmə prosesi müasir texnologiyalarla həyata keçirilir:
- Rəqəmsal şəxsiyyət yoxlaması: Milli e-ID sistemi vasitəsilə həyata keçirilir.
- Gəlir və ünvan sənədləri: 5000 AZN-dən yuxarı kreditlər üçün gəlir və ünvan bəyanatları tələb olunur.
- Kredit skorinq: Şirkətin özünə məxsus skorinq modeli sosial məlumatları, əməliyyat tarixçəsini və psixometrik qiymətləndirmələri birləşdirir.
- Avtomatlaşdırılmış qərar: 5000 AZN-ə qədər kreditlər üçün avtomatlaşdırılmış qərar qəbul edilir, daha böyük məbləğlər üçün isə əl ilə yoxlama aparılır.
Kreditlərin ödənilməsi isə müxtəlif yollarla mümkündür:
- Müştərinin bank hesabına köçürmə
- Mobil pul kisəsi ilə ödəniş (Azərpoçt Mobil)
- Filial və ya agent nöqtəsindən nağd pul götürmə
Mobil Tətbiqin Xüsusiyyətləri və İstifadəçi Təcrübəsi
AMK BOKT ASC-nin mobil tətbiqi həm Android (Google Play), həm də iOS (App Store) platformalarında mövcuddur. Google Play-də 2400-dən çox rəy əsasında 4.3, App Store-da isə 1100-dən çox rəy əsasında 4.0 reytinqi var. Tətbiqin əsas xüsusiyyətləri bunlardır:
- Kredit kalkulyatoru
- E-KYC (rəqəmsal müştəri identifikasiyası) vasitəsilə onlayn qeydiyyat
- Ödəmə cədvəlinə baxış və ödəmənin planlaşdırılması
- Tətbiq daxili müştəri dəstəyi
Tətbiqin sürətli müraciət prosesi və rahat interfeysi istifadəçilər tərəfindən müsbət qarşılanır. Lakin bəzən texniki nasazlıqlar və sənədləşmə tələblərinin sərtliyi ilə bağlı şikayətlər də qeydə alınır.
Tənzimləyici Status, Bazar Mövqeyi və Müştəri Təcrübəsi
Azərbaycan Mikro Kredit BOKT ASC Azərbaycan Mərkəzi Bankı tərəfindən mikromaliyyə təşkilatı kimi lisenziyalaşdırılmışdır. Şirkət Mərkəzi Bankın bank sektoru tənzimləmələrinə və nəzarət tələblərinə tabedir. 2023-cü ildə məlumatların qorunması təcrübələrinə görə uyğunluq mükafatı almışdır və indiyə qədər ciddi tənzimləyici cəzalarla üzləşməmişdir. İstehlakçıların müdafiəsi üçün kreditdən əvvəl məcburi məsləhətlər, bütün haqların şəffaf açıqlanması və şikayətlərin həlli üçün 7 gün ərzində cavab verən xidmət masası mövcuddur.
Bazar Mövqeyi və Rəqabət
AMK BOKT ASC, Azərbaycanın mikromaliyyə kredit portfelinin təxminən 12%-nə sahibdir və aktiv borcalanların sayına görə ikinci ən böyük BOKT-dur. Əsas rəqibləri arasında Kapital Bank Mikromaliyyə, Tamkart Mikrokredit və FİNCA Azərbaycan kimi təşkilatlar var. Şirkəti rəqiblərindən fərqləndirən əsas amillər bunlardır:
- Agent şəbəkəsi vasitəsilə güclü kənd əhatəsi
- Qabaqcıl rəqəmsal qeydiyyat imkanları sayəsində 24 saatdan az müddətdə kreditlərin verilməsi
AMK BOKT ASC, illik kredit portfelinin 20% artımını hədəfləyir və 2026-cı ilin birinci rübünə qədər Bakıda KOB-lar üçün premium kreditləşməni işə salmağı planlaşdırır. Şirkət Azərpoçtla nağd pul əməliyyatları üçün əməkdaşlıq edir və əmək haqqından tutulma yolu ilə kredit ödənişləri üçün yerli banklarla API inteqrasiyasına malikdir.
Müştəri Rəyləri və Nümunəvi Hekayələr
Müştərilər adətən AMK BOKT ASC-ni kreditlərin tez təsdiqlənməsi və dəstəkləyici agentlər üçün tərifləyirlər. Ümumi rəqəmsal reytinq 4.2-dir. Məhdudiyyətlər arasında bəzən tətbiqdə texniki nasazlıqlar və sənədləşmə tələblərinin sərtliyi qeyd olunur. Müştəri xidmətləri 24/7 işləyən çağrı mərkəzi və tətbiq daxili çat vasitəsilə həyata keçirilir, ilk cavablandırma müddəti orta hesabla 2 saatdan azdır.
Şirkət bir çox uğur hekayəsinə sahibdir. Məsələn, kredit əldə edərək quşçuluq təsərrüfatlarını 50% genişləndirən qadın fermerlər və dövriyyə vəsaiti ilə aylıq gəlirlərini üç qat artıran kənd kafe sahibləri AMK BOKT ASC-nin maliyyə dəstəyinin real həyatda yaratdığı müsbət təsirləri göstərir.
Potensial Borcalanlar Üçün Praktik Məsləhətlər
Əgər Azərbaycan Mikro Kredit BOKT ASC-dən kredit götürməyi düşünürsünüzsə, aşağıdakı məsləhətləri nəzərə almağınız faydalı olacaq:
- Ehtiyaclarınızı dəyərləndirin: Kredit götürməzdən əvvəl məqsədinizi və ödəniş imkanlarınızı dəqiq qiymətləndirin. AMK BOKT ASC-nin müxtəlif məhsulları (fərdi, kənd təsərrüfatı, biznes) arasından sizə ən uyğun olanı seçin.
- Şərtləri diqqətlə oxuyun: Faiz dərəcələrini, effektiv faiz dərəcəsini, komissiyaları (verilmə, emal haqları) və gecikmə cərimələrini tam şəkildə anladığınızdan əmin olun. Bütün bu məlumatlar şirkət tərəfindən şəffaf şəkildə təqdim olunur.
- Girov tələblərini nəzərə alın: Kiçik məbləğli kreditlər üçün girov tələb olunmasa da, 2000 AZN-dən yuxarı kreditlər üçün girov və ya zəmanət lazım ola bilər. Buna hazır olun.
- Mobil tətbiqdən istifadə edin: Müraciət prosesini sürətləndirmək və özünüzə uyğun ödəmə cədvəli qurmaq üçün mobil tətbiqdən aktiv istifadə edin. Tətbiqdəki kredit kalkulyatoru sizə ilkin məlumatları hesablamaqda kömək edəcək.
- Müştəri xidmətləri ilə əlaqə saxlayın: Hər hansı sualınız yaranarsa, AMK BOKT ASC-nin 24/7 çağrı mərkəzi və ya tətbiq daxili çat xidməti ilə əlaqə saxlayın. Suallarınıza operativ cavab almağınız mümkündür.
- Ödəniş qabiliyyətinizi hesablayın: Kredit ödənişlərinin büdcənizə necə təsir edəcəyini əvvəlcədən dəqiq hesablayın. Gecikmə cərimələrindən qaçmaq üçün mütəmadi və vaxtında ödənişlər etmək vacibdir.
Nəticə olaraq, Azərbaycan Mikro Kredit BOKT ASC, Azərbaycanda mikromaliyyə sektorunun əsas oyunçularından biridir. Güclü rəqəmsal imkanları, geniş kənd əhatəsi və möhkəm risk idarəetməsi ilə, əsasən maliyyə xidmətlərinə çıxışı məhdud olan borcalanlara xidmət göstərir. Müxtəlif məhsul portfeli, güclü tənzimləyici uyğunluq və sabit maliyyə performansı şirkətin milli mikromaliyyə sektorunda lider mövqeyini qoruduğunu göstərir.
